ENTREVISTA

 

“O defecto do libro electrónico é non ser tan fermoso como o de papel.”

Unha entrevista ao director de Editorial Galaxia, Francisco Castro.

Por Carolina Nieto e Marta Rico.

O venres 28 de maio de tivemos o inmenso pracer de recibir mediante unha vídeo conferencia ao escritor e editor Francisco Castro, que en decembro de 2016 sucedeu como director da Editorial Galaxia a Víctor Freixanes. Nado en Vigo, leva moitos anos traballando e colaborando activamente con medios de comunicación, tanto de comentarista en xornais como na radio e televisión pública de Galicia. Entre as obras máis laureadas de Francisco Castro encóntranse Play-Back (Premio Lueiro Rey de Novela Corta, 1997), Xeografías (finalista del Premio de Narrativa Erótica Positivas, 2001), Xeración perdida (Premio Cartafol de Vieiros ao mellor libro do ano, 2004) e Spam (Premio Blanco Amor de Novela, 2005).

O motivo da visita virtual do afamado escritor foi a propia Editorial Galaxia, e todas as preguntas que tiñamos ao respecto. Para Francisco Castro, a Editorial Galaxia ten papel fundamental, xa que nace nun contexto difícil: o franquismo. Tras a guerra civil española e debido a ditadura de Franco, o galego sufriu una época de retroceso, e a organización creouse coa principal finalidade de ser unha canle de expresión para a lingua galega. O autor vigués resaltou algunhas das etapas ou puntos álxidos da Editorial Galaxia, tales como o día da propia fundación (o 25 de xullo de 1950), o día da publicación do seu primeiro libro A antífona da cantiaga de  Ramón Cabanillas;  o nacemento da revista Grial, en 1963 e a incrible labor de Víctor Freixanes como anterior director, principalmente pola modernización que levou a cabo.

Respecto á súa propia labor, Francisco Castro é bastante humilde. O que as súas verbas nos deixaron entrever foi un gran empeño por que máis mulleres fagan da literatura a súa profesión, que os nenos e os adolescentes que fan uso de libros infantís e xuvenís medren e a implantación dun novo xénero na Editorial: o teatro. O director fala da Editorial como moito agarimo, e defínea como un evidente punto de conversión entre os clásicos e as novidades, e a búsqueda da calidade co servizo e a contribución a Galicia e ao noso país, xa que nunca ─e ao dicir nunca é nunca─, ningún dos accionistas recibiu un céntimo.

Ademais tamén falamos da revista Grial, unha revista culta cuxa creación era totalmente necesaria para poder permitirse competir con outras linguas. Sen embargo, a Editorial e a revista poderían ter existido se a outra non, porque aínda que pode parecer que unha surxiu da outra, en realidade ambas creáronse paralelamente, e a unión entre elas só se debe a unha sa retroalimentación ideolóxica. Pódese dicir case que a Editorial e a revista Grial medraron xuntas.

E correndo os tempos que corren non puidemos evitar preguntar polo coronavirus que asolou as nosas vidas xa hai máis dun ano. A Editorial vive exclusivamente de dos campos: as librarías e a educación, e ambas víronse afectadas polo virus este ano pasado. Segundo Francisco Castro, a repercusión foi terrible, xa que perderon as vendas de libros e tiveron que pechar, dando por perdida a economía. Pero ese vicio que é ler, ese vicio completamente positivo, e o entusiasmo e o compromiso dos lectores e lectoras fixo que a recuperación fora moito máis rápida do imaxinable.

Pero na actualidade enfrontámonos a outro grave problema, e non é o covid-19, senón a perda de lectores mozos que sigan coa lingua galega. Segundo o propio director da Editorial, ben pouco hai que facer se existe unha sociedade sen lectores. A razón da existencia da lingua galega é o seu uso, e se cada vez se perden máis mozos e mozas que continúen espallando o idioma este rematará por desaparecer. Se a lingua esmorece, o fai tamén a cultura e a industria, provocando un gran déficit cultural.

Isto vese algo reflectido na lenda urbana de que o libro de papel está a ser desbancado polo libro electrónico. En verdade hai máis ruído que noces, posto que hai máis de quince anos para atrás que xa se falaba da morte do libro físico, e aínda segue en pé. O director da Editorial explícanos que aquel que le de verdade, o que le no seu tempo de lecer, e que o fai porque lle gusta, adoita a preferir o tacto do papel antes que un dispositivo. A media de uso de un e-book en España é dun catro por cento, xa que só as persoas menores de sesenta anos que gustan da lectura pásanse a este método por aforro. O defecto do libro electrónico é non ser tan fermoso como o de papel.

Pero para evitar iso está a Editorial Galaxia, que conta con máis de catro mil libros en catálogo, e outros dous mil títulos preparados para publicar este ano. Están moi orgullosos da súa colección «A lanterna de Aristóteles», que divulga datos científicos do mundo que non sabiamos e que son tremendamente divertidos. Un exemplo é o H2... oh!!!, de María Canosa e ilustrado por Luz Veloso. E tamén da tirada que tivo O último barco, de Domingo Vilar, do que se venderon máis de dez mil libros en tan só tres meses.

Francisco Castro recoñece que o maior proxecto da Editorial é manterse viva sen buscar ningún tipo de beneficio económico, debido  a que o capital é integramente galego, e todo isto sen falar da dificultade que presenta a competición con plataformas dixitais. Pero non son razóns suficientes para quitala do medio, e a Editorial Galaxia segue, sempiterna, dotando de sabedoría á xente galega.