lunes, 24 de febrero de 2020



Homenaxe Rosalía de Castro (183 aniversario do seu nacemento)
O xoves 20 de febreiro celebrouse un acto de homenaxe á nosa veciña máis insigne, Rosalía de Castro. A asociación de veciños do Ensanche (Raigame) organiza os diferentes actos de conmemoración do 183 aniversario do seu nacemento. Atendendo á súa invitación, os centros escolares do barrio: Quiroga Palacios e  San José de Cluny  participaron nun recital de poesía. O noso centro estivo representado por un grupo de alumnos voluntarios da Biblioteca que puxeron voz a unha escolma de poemas da obra Cantares Gallegos.







Rosalía de Castro
20/02/2020  Praza de Vigo  12:00 h
Escolma poemas Cantares Gallegos

- I -


   «Has de cantar,                   
meniña gaiteira,                     
has de cantar,             
que me morro de pena.                     

   Canta, meniña,                    
na veira da fonte;                  
canta, dareiche                      
boliños do pote.                     


   Canta, meniña,                    
con brando compás,              
dareiche unha proia               
da pedra do lar.                      

   Papiñas con leite                
tamén che darei;                    
sopiñas con viño,                   
torrexas con mel.                   

   Patacas asadas                    
con sal e vinagre,                   
que saben a noces,                 
¡que ricas que saben!             

   ¡Que feira, rapaza,              
si cantas faremos...!               
Festiña por fóra,                    
festiña por dentro.                 

 


   Canta si queres,                  
rapaza do demo;                    
canta si queres,                      
dareiche un mantelo.             

   Canta si queres,                  
na lengua que eu falo;           
dareiche un mantelo,             
dareiche un refaixo.               

   Co son da gaitiña,               
co son da pandeira,                
che pido que cantes,              
rapaza morena.                      

   Co son da gaitiña,               
co son do tambor,                  
che pido que cantes,              
meniña, por Dios».    







  

- IV -

   Cantarte hei, Galicia,                     
teus dulces cantares,              
que así mo pediron                
na veira do mare.                   

   Cantarte hei, Galicia,                     
na lengua gallega,                  
consolo dos males,                
alivio das penas.                    

   Mimosa, soave,                  
sentida, queixosa;                  
encanta si ríe,             
conmove si chora.                 

   Cal ela, ningunha               
tan doce que cante                 
soidades amargas,                  
sospiros amantes,                  

   misterios da tarde,              
murmuxos da noite:              
Cantarte hei, Galicia,             
na beira das fontes.               

   Que así mo pediron,                       
que así mo mandaron,           
que cante e que cante            
na lengua que eu falo.           

   Que así mo mandaron,                   
que así mo dixeron...             
Xa canto, meniñas.                
Coidá que comenzo.              

   Con dulce alegría,               
con brando compás,              
ó pé das ondiñas                    
que veñen e van.                   


   Dios santo premita             
que aquestes cantares            
de alivio vos sirvan               
nos vosos pesares;                 

   de amabre consolo,             
de soave contento,                
cal fartan de dichas               
compridos deseios.                

   De noite, de día,                 
na aurora, na sera,                 
oirésme cantando                  
por montes e veigas.              

   Quen queira me chame,                 
quen queira me obriga:                     
Cantar, cantareille                 
de noite e de día,                   

   por darlle contento,            
por darlle consolo,                 
trocando en sonrisas              
queixiñas e choros.                

   Buscaime, rapazas,             
velliñas, mociños,                  
buscaime antre os robres,                  
buscaime antre os millos,                  

   nas portas dos ricos,                       
nas portas dos probes,           
que aquestes cantares            
a todos responden.                

   A todos, que á Virxen                    
axuda pedín,              
porque vos console                
no voso sufrir,            

   nos vosos tormentos,                     
nos vosos pesares.                 
Coidá que comenso...            
Meniñas, ¡Dios diante!






-2-

Nasín cando as prantas nasen,                      
no mes das froles nasín,                                
nunha alborada mainiña,                               
nunha alborada de abril.                                

Por eso me chaman Rosa,                             
mais a do triste sorrir,                        
con espiñas para todos,                                
sin ningunha para ti.                         

Desque te quixen, ingrato,                            
todo acabou para min,                                   
que eras ti para min todo,                             
miña groria e meu vivir.                               

¿De que, pois, te queixas, Mauro?                           
¿De que, pois, te queixas, di,                        
cando sabes que morrera                               
por te contemplar felís?                                

Duro cravo me encravaches                          
con ese teu maldesir,                         
con ese teu pedir tolo                        
que non sei que quer de min,                        
pois dinche canto dar puden                         
avariciosa de ti.                                 

O meu corasón che mando                           
cunha chave para o abrir,                            
nin eu teño máis que darche,                        
nin ti máis que me pedir                                















-6-I
¡Canta xente..., canta xente               
por campiñas e por veigas!               
¡Canta polo mar abaixo                     
ven camiño da ribeira!                       
¡Que lanchas tan ben portadas          
con aparellos de festa!                      
¡Que botes tan feituquiños                
con tan feituquiñas velas!                 
Todos cargadiños veñen                   
de xentiña forasteira,             
e de rapazas bonitas              
cura de tódalas penas.           
¡Cantos dengues encarnados!           
¡Cantas sintas amarelas!                    
¡Cantas cofias pranchadiñas             
dende lonxe relumbrean,                   
cal si fosen neve pura,                       
cal froles da primaveira!                    
¡Canta maxesa nos homes!               
¡Canta brancura nas nenas!               
I eles semellan gallardos                   
pinos que os montes ourean,             
i elas cogolliños novos                      
co orballo da mañán fresca….


















-10-

  «Quíxente tanto, meniña,                
tívenche tan grande amor,                 
que para min eras lúa,           
branca aurora e craro sol;                  
augua limpa en fresca fonte,             
rosa do xardín de Dios,                     
alentiño do meu peito,                      
vida do meu corazón».                      
Así che falín un día               
camiñiño de San Lois,                      
todo oprimido de angustia,               
todo ardente de pasión,                     
mentras que ti me escoitabas            
depinicando unha frol,                      
porque eu non vise os teus ollos                   
que refrexaban traiciós.                     
Dempois que si me dixeches,           
en proba de teu amor             
décheme un caraveliño                      
que gardín no corazón.                      
¡Negro caravel maldito,                    
que me fireu de dolor!                      
Mais a pasar polo río,            
¡o caravel afondou!...            
Tan bo camiño ti leves                      
como o caravel levou.














-12- I
Vinte unha crara noite,                     
noitiña de San Xoán,             
poñendo as frescas herbas                 
na fonte a serenar.                 
E tan bonita estabas               
cal rosa no rosal                     
que de orballiño fresco                     
toda cuberta está.                  
Por eso, namorado,               
con manso suspirar                
os meus amantes brazos                    
boteiche polo van,                 
e ti con dulces ollos               
e máis dulce falar,                 
meiguiña, me emboucastes               
en prácido solás.                    
As estrelliñas todas               
que aló no espazo están,                   
sorrindo nos miraban             
con soave craridá.                 
E foron, ¡ai!, testigos            
daquel teu suspirar                 
que ó meu correspondía                    
con amoriño igual.                
Pero dempois con outros                  
máis majos e galáns              
(mais non que máis te queiran,
que haber, non haberá),                     
tamén, tamén, meniña,                      
soupeches praticar                 
á sombra dos salgueiros,                   
cabo do romeiral.                   
Por eso eu che cantaba                      
en triste soledá,                     
cando, ¡ai de min!, te vía                  
con eles parolar:                    
«Coida, miña meniña,           
das práticas que dás,             
que donde moitos cospen,                 
    lama fan».


La gaita gallega

Ventura Ruiz Aguilera

A mi querido amigo D. Manuel Murguía.


- I -

   Cuando la gaita gallega                  
el pobre gaitero toca,            
no sé lo que me sucede                     
que el llanto a mis ojos brota.
Ver me figuro a Galicia                    
bella, pensativa y sola,                      
como amada sin su amado,               
como reina sin corona.                      
Y aunque alegre danza entone
y dance la turba loca,            
la voz del grave instrumento             
suéname tan melancólica;                 
a mi alma revela tantas                     
desdichas, penas tan hondas,            
que no sé deciros                   
si canta o si llora.

















  -31-
Cando a luniña aparece                     
i o sol nos mares se esconde,            
todo é silencio nos campos,              
todo na ribeira dorme.                       
Quedan as veigas sin xente,              
sin ovelliñas os montes,                    
a fonte sin rosas vivas,                      
os árbores sin cantores.                     
Medroso o vento que pasa                
os pinos xigantes move,                    
i á voz que levanta triste,                  
outra máis triste responde.                
Son as campanas que tocan,             
que tocan en sons de morte,              
i ó corazón din: N'olvides                 
ós que para sempre dormen.             

   ¡Que triste! ¡Que hora tan triste
aquela en que o sol se esconde,
en que as estrelliñas pálidas              
tímidamente relosen!             
Aló as montañas confusas                
de espesas niebras se croben,            
i a casa branca en que el vive           
en sombra espesa se envolve.           
En vano miro e máis miro,                
que os velos da negra noite               
entre ela i os meus olliños                 
traidoramente se poñen.
                       
¿Que fas ti mentras, meu ben?
Dime donde estás, en donde,            
que te aspero e nunca chegas,
que te chamo e non respondes
¿Morreches, meu queridiño?            
¿O mar sin fondo tragoute?              
¿Leváronte as ondas feras                 
ou te perdeches nos montes?            
Vou perguntando ós airiños,             
vou perguntando ós pastores,            
ás verdes ondas pergunto                  
e ninguén ¡ai! me responde.             
Os aires mudiños pasan,                   
os pastoriños non me oien,               
i as xordas ondas fervendo               
contra os penedos se rompen.
 Mais ti non morreche, ingrato,
nin te perdeches nos montes;            
ti quisais mentras que eu peno,
dos meus pesares te goces.               
¡Coitada de min! ¡Coitada!               
Que este meu peitiño nobre              
foi para ti deble xunco                      
que ó menor vento se torce.              
¡I en recompensa ti olvídasme!
Dasme fel, e dasme a morte...
¡Que este é o pago, desdichada,
que á que ben quer dan os homes!
Mais ¡que importa! ben te quixen...
Querreite sempre... Así cómpre
a quen con grande firmesa,               
vidiña i alma entregouche.                

Ahí tes o meu corazón,                      
si o queres matar ben podes,            
pero como estás ti dentro,                 
tamén si ti o matas, morres.  



















-35-

 Eu cantar, cantar, cantei,                
a grasia non era moita,                     
que nunca (delo me pesa)                 
fun eu meniña grasiosa.                    
Cantei como mal sabía                      
dándolle reviravoltas,            
cal fan aqués que non saben             
direitamente unha cousa.                  
Pero dempois paseniño,                    
i un pouco máis alto agora,               
fun botando as miñas cántigas
como quen non quer a cousa.            
Eu ben quixera, é verdade,               
que máis boniteiras foran;                
eu ben quixera que nelas                   
bailase o sol cas palomas,                 
as brandas augas ca luz                     
i os aires mainos cas rosas;               
que nelas craras se visen                   
a espuma das verdes ondas,              
do ceu as brancas estrelas,                
da terra as prantas hermosas,            
as niebras de cor sombriso                
que aló nas montañas rolan,              
os berros do triste moucho,               
as campaniñas que dobran,               
a primadera que ríe                
i os paxariños que voan.                   
Canta que te canta, mentras              
os corazóns tristes choran.                
Esto e inda máis, eu quixera             
desir con lengua grasiosa;                 
mais donde a grasia me falta            
o sentimiento me sobra,                    
anque este tampouco abasta              
para espricar certas cousas,               
que a veces por fora un canta           
mentras que por dentro un chora.
Non me espriquei cal quixera